සාමාන්‍ය කථොපකථන - 1
1. තෝ (උඹ) පාලි භාෂාව දන්නෙහි ද?
ත්වං පාළිභාසං ජානාසි?
උඹ (=ඔබ) යන්න මධ්‍යම පුරුෂයෙහි යෙදෙන්නේ නොවේ. මධ්‍යම පුරුෂයෙහි යෙදෙන “තෝ, තෙපි” යන වචන පහත් අයට පමණක් ආමන්ත්‍රණය සඳහා මෙකල යොදන බැවින් ශිෂ්ටකථාවේදී එවැනි පදයක් යෙදීමත් යුතු නොවේ. පාලියෙහි “ත්වං, තුම්හෙ” යන පදයන් කාටත් යෙදිය හැකි බව සැලකිය යුතු.
2. මම ටිකක් දනිමි
අහං ථොකං ජානාමි.
3. ඔබට පාලියෙන් කථා කරන්නට හැකි ද?
සක්කොසි ත්වං පාළිභාසාය සල්ලපිතුං
4. ඔව්, මට ටිකක් කථා කළ හැක.
ආම, අහං ථොකං සල්ලපිතුං සක්කොමි.
5. ඔබේ නම කුමක්ද? කවර නමැත්තෙක් වෙහි ද?
තුය්හං නාම කිං? කින්නාමො‘සි?
6. මාගේ නම විජයබාහුය.
අහං විජයබාහු-නාමොම්හි.
7. තෝ කොහි වෙසෙහි ද?
ත්වං කත්ථ වසසි?
8. මම කොළඹ නගරයෙහි වසමි.
අහං කොළම්බනගරෙ වසාමි.
9. ඔබේ වයස කොපමණ ද?
කිත්තකං තුය්හං ආයුප්පමණං?
10. මම විසිඅවුරුදු වයස් ඇත්තෙමි.
අහං වීසතිවස්සොම්හි (ආයුනා=ආයුෂයෙන්).
11. මගේ වයස අවුරුදු පහළොසකි.
මය්හං ආයුප්පමාණං පණ්ණරස වස්සානි.
12. තාගේ මවුපියවරු කොහි වෙසෙත් ද?
තුය්හං මාතාපිතරො කුහිං වසන්ති?
13. ඔවුහු දැන් දකුණු පලාතේ වසත්.
තෙ‘දානි දක්ඛිණදෙසෙ වසන්ති. (තෙ+ඉදානි=තෙ‘දානි)
14. ඔබට සහෝදර-සහෝදරියෝත් සිටිත්ද?
තුය්හං භාතුභගිනියො‘පි සන්ති නු?
15. එසේය, මට සොහොයුරෝ සිව්දෙනෙක් ද සොහොයුරියෝ දෙදෙනෙක් ද වෙති.
ආම, මය්හං චත්තාරො භාතරො ද්වෙ භගිනියො ච සන්ති.
16. ඔබගේ සොහොයුරෝ කුමක් කරත්ද?
තව භාතරො කිං කරොන්ති?
17. ඔවුනතුරෙන් වැඩිමහල්ලා වෙළෙන්දෙකි, දෙවෙනියා ලියන්නෙකි, ඉතිරි දෙදෙනා තවම ඉගෙන ගනිත්.
තෙසු වුද්ධතමො වාණිජො, දුතියො ලෙඛකො, ඉතරෙ ද්වෙ තාව උග්ගණ්හන්ති.
18. තෝ මෙහි කවදා ආයෙහි ද?
කදා ත්වං ඉධා‘ගතො‘සි? (ඉධ+ආගතො+අසි = ඉධා‘ගතො‘සි)
19. ඊයේ සවස මම මෙහි ආවෙමි.
හීයො සායණ්හෙ‘හං ඉධා‘ගච්ඡිං. (සායණ්හෙ+අහං =සායණ්හෙ‘හං, ඉධ+ආගච්ඡිං = ඉධාගච්ඡිං)
ත්වං පාළිභාසං ජානාසි?
උඹ (=ඔබ) යන්න මධ්‍යම පුරුෂයෙහි යෙදෙන්නේ නොවේ. මධ්‍යම පුරුෂයෙහි යෙදෙන “තෝ, තෙපි” යන වචන පහත් අයට පමණක් ආමන්ත්‍රණය සඳහා මෙකල යොදන බැවින් ශිෂ්ටකථාවේදී එවැනි පදයක් යෙදීමත් යුතු නොවේ. පාලියෙහි “ත්වං, තුම්හෙ” යන පදයන් කාටත් යෙදිය හැකි බව සැලකිය යුතු.
2. මම ටිකක් දනිමි
අහං ථොකං ජානාමි.
3. ඔබට පාලියෙන් කථා කරන්නට හැකි ද?
සක්කොසි ත්වං පාළිභාසාය සල්ලපිතුං
4. ඔව්, මට ටිකක් කථා කළ හැක.
ආම, අහං ථොකං සල්ලපිතුං සක්කොමි.
5. ඔබේ නම කුමක්ද? කවර නමැත්තෙක් වෙහි ද?
තුය්හං නාම කිං? කින්නාමො‘සි?
6. මාගේ නම විජයබාහුය.
අහං විජයබාහු-නාමොම්හි.
7. තෝ කොහි වෙසෙහි ද?
ත්වං කත්ථ වසසි?
8. මම කොළඹ නගරයෙහි වසමි.
අහං කොළම්බනගරෙ වසාමි.
9. ඔබේ වයස කොපමණ ද?
කිත්තකං තුය්හං ආයුප්පමණං?
10. මම විසිඅවුරුදු වයස් ඇත්තෙමි.
අහං වීසතිවස්සොම්හි (ආයුනා=ආයුෂයෙන්).
11. මගේ වයස අවුරුදු පහළොසකි.
මය්හං ආයුප්පමාණං පණ්ණරස වස්සානි.
12. තාගේ මවුපියවරු කොහි වෙසෙත් ද?
තුය්හං මාතාපිතරො කුහිං වසන්ති?
13. ඔවුහු දැන් දකුණු පලාතේ වසත්.
තෙ‘දානි දක්ඛිණදෙසෙ වසන්ති. (තෙ+ඉදානි=තෙ‘දානි)
14. ඔබට සහෝදර-සහෝදරියෝත් සිටිත්ද?
තුය්හං භාතුභගිනියො‘පි සන්ති නු?
15. එසේය, මට සොහොයුරෝ සිව්දෙනෙක් ද සොහොයුරියෝ දෙදෙනෙක් ද වෙති.
ආම, මය්හං චත්තාරො භාතරො ද්වෙ භගිනියො ච සන්ති.
16. ඔබගේ සොහොයුරෝ කුමක් කරත්ද?
තව භාතරො කිං කරොන්ති?
17. ඔවුනතුරෙන් වැඩිමහල්ලා වෙළෙන්දෙකි, දෙවෙනියා ලියන්නෙකි, ඉතිරි දෙදෙනා තවම ඉගෙන ගනිත්.
තෙසු වුද්ධතමො වාණිජො, දුතියො ලෙඛකො, ඉතරෙ ද්වෙ තාව උග්ගණ්හන්ති.
18. තෝ මෙහි කවදා ආයෙහි ද?
කදා ත්වං ඉධා‘ගතො‘සි? (ඉධ+ආගතො+අසි = ඉධා‘ගතො‘සි)
19. ඊයේ සවස මම මෙහි ආවෙමි.
හීයො සායණ්හෙ‘හං ඉධා‘ගච්ඡිං. (සායණ්හෙ+අහං =සායණ්හෙ‘හං, ඉධ+ආගච්ඡිං = ඉධාගච්ඡිං)
කථොපකථන - 02
20. ඔබ කවරෙක් ද?
කො‘සි ත්වං? (කො+අසි = කො‘සි) (කො-කවරෙක්, අසි-වෙහිද?)
21. මම මගියෙක් මි.
අහමෙකො පථිකො. අහං+එකො = අහමෙකො)
22. කොයි සිටි එහිද?
කුතො ආගච්ඡසි?
23. මම ඉන්දියාවෙන් ආවෙමි.
අහං ඉන්දුදෙසතො ආගතො‘ම්හි.
24. කුමක් කරන්නට ආයෙහි ද?
කිං කාතුමාගතො‘සි?
(කාතුං+ආගතො‘සි=කාතුමාගතො‘සි, කිං=කුමක්, කාතුං-කරන්නට, ආගතො-පැමිණියේ, අසි-වෙහි ද)
25. බඩු වගයක් විකුණන්නට ආවෙමි.
එකච්චානි භණ්ඩානි වික්කිණිතුමාගමිං.
(වික්කිණිතුං+ආගමිං=වික්කිණිතුමාගමිං, වික්කිණිතුං=විකුණන්නට, ආගමිං=පැමිනියෙමි.)
26. තොපගේ පියා කුමක් කරන්නේ ද?
තුය්හං පිතා කිං කම්මං කරොති?
27. මගේ පියා මහානාම නම් වෙළෙන්දෙකි.
මය්හං පිතා මහානාමො නාම වාණිජො.
28. මෙහි තාගේ මිත්‍රයෙක් හෝ අඳුනන්නෙක් සිටී ද?
කො ඉධ තව මිත්තො වා සන්දිට්ඨො වා?
29. මගේ මිත්‍ර වෙළෙන්දෙක් කුමාරවීථියෙහි වසයි.
මය්හං මිත්තො එකො වාණිජො කුමාරවීථියං වසති.
30. තෝ මෙතැනින් කොහාට යන්නෙහි ද?
ඉතො ත්වං කතරං ඨානං ගච්ඡසි?
31. මම මෙයින් අන්‍ය නුවරකට යන්නෙමි.
ඉතො‘හං අඤ්ඤං නගරං ගමිස්සාමි.
(ඉතො+අහං=ඉතොහං, ඉතො=මෙයින්, අහං=මම)
32. (තෝ) මේ පෙදෙසට ප්‍රිය කෙරෙහි ද?
පියායසි ත්වමිමං පදෙසං?
(ත්වං+ඉමං=ත්වමිමං, ත්වං=නුඹ, ඉමං=මේ)
33. ඉතා උෂ්ණ නොවන්නේ නම් මම මේ පෙදෙසට ප්‍රිය කරමි.
පියායෙය්‍යමිමං සචායං නාච්චුණ්හො භවෙය්‍යං.
(සචෙ+අයං=සචායං, සචෙ=ඉදින්, අයං=මේ, පියායෙය්‍යං+ඉමං=පියායෙය්‍යමිමං, පියායෙය්‍යං=ප්‍රිය කරමි, ඉමං=මේ)
34. (තෝ) කවදා සියරටට යන්නෙහි ද?
කදා ත්වං සකරට්ඨං පටිගමිස්සසි?
35. සෑහෙන තරම් මුදලක් ලැබුණු විට මම යන්නෙමි.
යදා පහොනකං මූලං ලභිස්සාමි, තදා ගමිස්සාමි.
36. ඔබ ළඟ දැන් කොපමණ මුදලක් තිබේ ද?
කිත්තකං මූලං‘දානි තව සන්තිකෙ අත්ථි?
(මූලං+ඉදානි=මූලං‘දානි, මූලං=මුදලක්, ඉදානි=දැන්)
37. රුපියල් 14 ක් ද සත 50 ක්ද ළඟ ඇත්තාහ.
චුද්දස රුපියානි පණ්ණාස සතභාගා ච මම‘න්තිකෙ සන්ති.
(මම+අන්තිකෙ=මමන්තිකෙ, මම=මාගේ, අන්තිකෙ=ළඟ)
කථොපකථන - 03
අණ කිරීම් හා අවවාද
38. ඝාණ්ටාව (හෝ සීනුව) ශබ්ද කරව.
ඝණ්ඨං වාදෙහි.
39. මාගේ ඔරලෝසුව මෙහි ගෙනෙව.
මම හොරාලොචනං ඉධා‘හර. (ඉධ+ආහර, ඉධ=මෙහි, ආහර=ගෙනෙව.)
40. අර මිනිසා මෙහි කැඳවව.
තං පුරිසං ඉධ පක්කොසාහි.
41. උඹේ පා සෝදා ගනින්.
තුය්හං පාදෙ ධොවාහි.
42. මාගේ පටරෙද්ද අකුලව.
මම කොසෙය්‍යච්ඡාදනං සංහරාහි.
43. මේ සිඟන්නාට සහල් ටිකක් දෙව.
ඉමස්ස යාචකස්ස ථොකං තණ්ඩුලං දෙහි.
44. පෑණක් ගෙනෙන්ට ඒ ළමයා පිටත් කරව.
ලෙඛණිං අනෙතුං තං දාරකං පෙසෙහි.
45. හැමකල්හි මව්පියන්ට කීකරු වව්.
සදා මාතාපිතුන්නං වචනකරා හොථ.
46. වෘද්ධයන්ට (වැඩිමහල්ලන්ට) කවටකම් නොකරව්.
මා වුද්ධානං පරිභාසං කරොථ. (මා=එපා)
47. කිසිවිටෙකත් බොරු නොකියව්.
මා කදාචිපි මුසා භණථ.
48. සියලු ආගමික ගුරුවරුන්ට ගෞරව කරව්.
සබ්බසාමයික-සමණානං ගාරවං කරොථ.
49. පාපමිත්‍රයන් හා අසත්පුරුෂයන් සේවනය නොකරව්.
පාපමිත්තෙ අසප්පුරිසෙ ච මා සෙවථ.
50. තිරිසනුන්ට හිංසා නොකරව්.
තිරච්ඡානගතෙ මා හිංසථ.
51. අනුන්ගේ දොස් (=සිදුරු) නො සොයව්.
මා පරෙසං ඡිද්දානි ගවෙසථ.
52. තමන්ගේ ම දොස් සොයා ඒවා දුරු කරව්.
අත්තනොව වජ්ජානි උපපරික්ඛිත්වා තානි පජහථ.
53. අනුන් සතු ඉදිකටුවක් පමණ දෙයකුත් සොරා නොගනිව්.
පරසන්තකං සූචිමත්තකම්පි මා ථෙනෙථ.
